Effect van stress op de bloedsuikerspiegel

Wat is stress?

Stress is iets wat vanzelf gebeurd in je lichaam en ondanks dat het woord stress inmiddels een negatieve lading heeft is het een nuttig mechanisme. Tenminste als het in een acute situatie is.

Bij acute stress maakt het lichaam stresshormonen. De stofjes adrenaline, noradrenaline en cortisol. Deze stofjes zorgen ervoor dat je wakker en alert bent en in actie kunt komen als dit nodig is. Het zorgt ervoor dat je klaar bent om te handelen. Heel nuttig dus, want stel je voor dat je in een donker bos loopt en je hoort iets ritselen in de struiken, dan spitsen je oren, gaat je hartslag omhoog, ga je scherper zien en komt er dan gevaar uit de struiken dan ben jij klaar om te rennen!

Om te kunnen handelen heeft je lijf glucose nodig om al die spieren in beweging te zetten en je brein helder te houden. Je bloedsuiker stijgt dus ook onder invloed van de stresshormonen. Vooral adrenaline is een belangrijke glucose-regulerende stof. Het vrijkomen van adrenaline zorgt in combinatie met de stijging van de bloeddruk voor de toevoer van zuurstof en glucose naar alle delen van het lichaam. Adrenaline werkt snel en vooral in de acute situatie, cortisol is het tweede stresshormoon die wat langzamer reageert en het werk van adrenaline gaat overnemen zodat de adrenalinerush afneemt.

Dit hele systeem is van nature perfect ontwikkeld voor een kortdurende stressreactie. Dus blijkt dat geritsel in de struiken nou gewoon de wind te zijn, dan zakt je gevoel van stress ook weer en daalt je bloedsuikerniveau weer snel.

Bij mensen die geen diabetes hebben wordt er insuline afgegeven om het hoge glucoseniveau weer te verlagen. Bij mensen met diabetes kan het glucoseniveau langer hoog blijven omdat de aanmaak van insuline of de gevoeligheid van de cellen voor insuline minder goed functioneert.

Maar dan is er ook nog chronische stress....

Deze vorm van stress is minder goed voor je lijf. Je lichaam blijft dan in een staat van paraatheid, blijft stresshormonen (met name cortisol) aanmaken en stress blijft dus invloed hebben op je bloedsuikers.

Je suikers kunnen ervan stijgen (door invloed van stresshormonen of omdat je bijvoorbeeld door stress vergeet om op tijd medicatie te nemen), maar ook dalen (doordat je bijvoorbeeld onrustig en veel meer in beweging bent) en het blijkt dat mensen met langdurige stress gevoeliger zijn voor het ontwikkelen van diabetes type 2.

Het lijkt erop dat je lichaam ongevoeliger wordt voor de invloed van insuline als je chronisch teveel stresshormonen aanmaakt. Langdurig te hoge cortisol kan het stress-systeem uit balans brengen en de gezondheid ondermijnen. Een voorbeeld van hormonale disbalans door stress is de burn-out. Helaas beseffen mensen vaak te laat dat stress zijn tol is gaan eisen, terwijl dit soms wel voorkomen had kunnen worden.

Acute stress is vaak makkelijk te herkennen (zoals wachten op een belangrijk telefoontje, examen moeten doen of in een spannende situatie zijn). Fysieke stress is ook makkelijk te herkennen, bijvoorbeeld bij ziektes, verwondingen of operaties. Het lichaam is dan ook in een stresssituatie, maar we weten vaak wel hoe we hiermee om kunnen gaan.

Wat lastiger is om te herkennen en ook om mee om te gaan is emotionele stress. Dit gaat namelijk om gevoelens. Gevoelens als angst, woede, spanning etc. zorgen ervoor dat het lichaam zich gaat voorbereiden op de vecht-of-vlucht reactie en dus stresshormonen gaat aanmaken.

Niet iedereen reageert hetzelfde op stress. Bij de ene persoon zal het veel invloed hebben op de glucosewaarden, bij de ander wellicht nauwelijks. Het is daarom belangrijk als je diabetes hebt om patronen te gaan herkennen. Wat heeft nou invloed op jouw glucosewaarden?

Dit kun je bijvoorbeeld doen door de situaties op te schrijven waarbij de glucosewaarde hoog is als gevolg van emotionele stress.

Dus heb je het idee dat je in een situatie zit die jou een stressgevoel geeft en meet je een hogere glucosewaarde? Schrijf deze situatie dan op. Daarna kan je specifieke oorzaken proberen te ontdekken en zo een patroon herkennen.

Krijg je bijvoorbeeld altijd een gevoel van stress en meet je een hoge glucosewaarde als je een gesprek moet voeren met een bepaald persoon of in een bepaalde situatie? Wellicht is dit dan de oorzaak van jouw stress. En dan zou je een volgende stap kunnen zetten om dit te voorkomen en zo grip te krijgen op je glucosewaarden.

Om een overzichtelijk rapport te maken kun je een diabetesdagboek gebruiken, zelf een dagboek maken of de Stress & Suiker Scan van Veerman Vital Coaching invullen. Je volgt een aantal stappen namelijk: een cijfer geven tussen 1 en 10 aan het niveau van stress wat je ervaart, de glucosewaarde die je meet en een beschrijving van de situatie waarin je verkeerd en welke gevoelens je ervaart.

Stress & Suiker Scan

Nu kopen

Na ongeveer 2 weken kun je vaak wel een patroon herkennen tussen je stressniveau, je glucosewaarden en de triggers die het veroorzaken.

Overigens is het niet zo dat je nou heel druk en gejaagd hoeft te zijn om stress te ervaren. De situaties waar je geen of weinig invloed op hebt zoals armoede, schulden, huiselijk geweld of bijvoorbeeld factoren in de omgeving waar je woont geven vaak de meest vervelende en langdurige stress. Je gaat piekeren, hebt het gevoel geen grip op je leven te hebben, geen toekomst te zien en noem maar op. Ook dit kunnen situaties zijn die je bloedsuikers kunnen verhogen.

Hoe je je stressniveau kan verlagen?

Daar zijn uiteraard verschillende technieken voor en kies daarin vooral wat bij je past! Ga niet naar de yoga als je alleen maar alert bent op ongemakkelijke houdingen; ga niet wandelen als je hier een ontzettende hekel aan hebt. Dat geeft alleen maar stress. Maar probeer dingen uit en voel wat bij jou past en wat voor jou werkt.

Beweging verlaagd de bloedsuiker en geeft afleiding dus altijd goed om daarin iets te zoeken. In de natuur zijn helpt over het algemeen om rust te vinden, maar nogmaals het moet kunnen en passen.

Het is wel belangrijk om te weten wat jou stress geeft en wat het doet in jouw lichaam. Door patronen te herkennen, je triggers te ontdekken en je bewust te zijn van wat er gebeurt kun je dit ook aanpakken en hierdoor meer grip krijgen op je bloedsuikers.