Diabetesmoe? Je bent niet alleen.

Diabetesmoe of een Diabetes Burn-out, wat is dat?

Laten we eens beginnen met een definitie: Diabetes burn-out is een situatie waarin de patiënt met diabetes moe wordt van zijn of haar ziekte en de diabetes voor een periode of continue gaat negeren.

Toen ik gediagnostiseerd werd met diabetes type 2 had ik echt nog nooit van de term “diabetes burn-out” gehoord. Maar ik kon me er wel helemaal in vinden toen ik er eenmaal over ging lezen. En hoewel het wellicht vaker voorkomt bij mensen die insuline moeten spuiten (en zeker bij diabetes type 1), denk ik dat het ook bij mensen die (nog) niet in die fase zitten een grote rol kan spelen. Misschien wel een rol die nog onderschat wordt.

Een diabetes burn-out is geen officiële diagnose. De term “diabetes burn-out” verwijst naar zowel een psychosociaal bewustzijn, als een staat die gepaard gaat met gevoelens van uitputting en frustratie die verband houden met de onbuigzame dagelijkse eisen van het omgaan met de ziekte, wat resulteert in tegenstrijdige zelfzorghoudingen. Ofwel de last die je van je diabetes ervaart is groter dan de draagkracht die je op dat moment hebt, kortom de balans is weg. 

Met draagkracht bedoelen we de mogelijkheden die jij hebt om stress te voorkomen en ermee om te gaan. De last die je van je diabetes ervaart kan hoog zijn, het heeft vaak een behoorlijke impact op je leven en zeker als je het allemaal perfect wil doen kan de balans zoek raken.

Soms wordt ook geadviseerd om je leefstijl te veranderen en dat kan ook een druk geven. Een verandering van leefstijl is niet iets wat je zomaar even doet. En aan de andere kant kan ook je draagkracht verminderen door de diabetes zelf. Bijvoorbeeld door de vermoeidheid die kan ontstaan.

Mensen met diabetes type 2 ontwikkelen vaak verschillende psychische klachten die (in combinatie met andere stressoren), de stress van diabetes vaak verergeren en burn-out veroorzaken. Gevoelens van stress, frustratie, angst en depressie komen regelmatig voor en hebben een negatieve invloed op de bloedsuikers waardoor je nog meer moeite krijgt om deze onder controle te krijgen. Een negatieve spiraal kan ontstaan.

Sommige mensen zeggen bijvoorbeeld hun afspraken af of meten hun bloedglucose niet meer. Je kunt dan in een vicieuze cirkel belanden: je bloedglucose is vaker buiten je streefwaarden en je gevoel over je diabetes wordt alleen maar slechter. Het is overigens niet altijd zo dat je bij een diabetes burn-out minder therapietrouw bent, sommige mensen vallen op andere vlakken in hun leven uit door de gevoelens van stress, frustratie of angst.

Dit hele verhaal deed ook bij mij puzzelstukjes vallen. Stress had ik niet alleen van de diabetes en privé omstandigheden, maar ook van de frustratie dat het niet lukte om mijn gewicht naar beneden te krijgen, terwijl ik notabene veel mensen met succes begeleid naar een gezonder gewicht!

Ik was in mijn beleving niet ontzettend angstig, maar had wel gevoelens van onrust. Inmiddels had ik echt wel bemerkt dat ik al last kreeg van polyneuropathieën en als verpleegkundige weet ik ook wat de gevolgen daarvan kunnen zijn. Dus de noodzaak om die suikers naar beneden te krijgen die voelde ik wel, alleen had ik op dat moment nog geen succes.

Dit houdt je iedere dag bezig. En na enige tijd maakt dit je uitgeput. Je hebt het gevoel te vechten tegen een ziekte waar je maar geen controle over krijgt. En soms krijg je dan de neiging er even helemaal niet mee bezig te zijn. Ook die fase heb ik gehad.

Niet meer naar de diabetesverpleegkundige gaan, want die kwam toch iedere keer met hetzelfde verhaal. Al die medicijnen, ach die kan ik beter niet slikken want die helpen toch niet. Dat gewicht gaat toch niet naar beneden dus waarom zou ik me dan nog zo streng aan mijn dieet houden?  Ja, zelfs deze verpleegkundige die heel goed weet wat de consequenties kunnen zijn heeft deze fase gehad. En ook bij mij ging het van kwaad tot erger, tot het echt niet meer ging…

• Slapeloosheid en vermoeidheid

• Verdrietig zijn

• Je angstig of geïrriteerd voelen

• Paniekaanvallen

• Veel piekeren of je nerveus voelen

• Zeurende hoofdpijn

• Hartkloppingen

Al deze symptomen passen bij een diabetes burn-out. Buiten dat je een gevoel van machteloosheid hebt over je diabetes, het gevoel hebt dat het je leven overneemt, dat jij geen controle meer hebt, je afspraken over gaat slaan en je niet meer op je bloedsuikers let.

…En ik kon het hele lijstje afvinken.

Wat is het verschil tussen een gewone burn-out en een diabetes burn-out?

Er is zeker verschil tussen een gewone burn-out en een diabetes burn-out. Het verschil zit hem in de oorzaak.

Bij een gewone burn-out doe je al een langere tijd teveel en raak je hierdoor overbelast. Vaak kan je daardoor ook je werk niet meer doen en krijg je moeite met je dagelijkse activiteiten. Bij een diabetes burn-out lukt het niet om op een fijne manier met de diabetes om te gaan. Je ervaart veel stress of verdriet door de diabetes. Het kan zijn dat je hierdoor ook je werk of dagelijkse activiteiten niet meer kan doen, maar dat hoeft niet. Veel mensen met een diabetes burn-out werken bijvoorbeeld gewoon door.

De twee kunnen wel samengaan. Bezig zijn met je diabetes of de vermoeidheid door je diabetes vraagt dan zoveel energie dat je vastloopt in het dagelijks leven. Hierdoor gaat het bijvoorbeeld ook niet meer goed op je werk. De twee soorten burn-out gaan dan een beetje door elkaar heen lopen.

Oorzaak

Zoals al beschreven kan een diabetes burn-out zich op verschillende manieren uiten. Ook kan het lijken op, of samen lopen met een “gewone” burn-out. De oorzaken kunnen verschillend zijn en het zijn vaak ook verschillende dingen samen waardoor je vast loopt.

Het is dus heel persoonlijk in hoeverre je er last van hebt of gaat krijgen, het ligt aan je draaglast en draagkracht. Hoe ben jij in staat in deze situatie alles in balans te houden.

Vaak zijn het wel gevoelens van angst, schuldgevoel of frustratie die ten grondslag liggen aan het uit balans raken. Soms lukt het gewoon niet om grip te krijgen, al doe je nog zo je best.

Vanuit maatschappelijk oogpunt komt vaak ook nog een schuldgevoel omdat mensen denken dat het je eigen schuld is dat je diabetes hebt. Had je maar niet zo ongezond moeten leven, had je maar beter op je gewicht moeten letten.  Je gaat nog meer je best doen, maar uiteindelijk wordt het je teveel.

Door dit gevoel van machteloosheid, omdat het doel niet haalbaar lijkt of omdat je niet aan het door de maatschappij opgelegde beeld voldoet, kun je het opgeven en niets meer met diabetes te maken willen hebben. Maar je kan ook vastlopen door juist alles zo goed mogelijk te willen doen, ook dat houdt niemand vol. Je loopt dan de kans in de problemen te komen met je andere rollen in het leven zoals partner, (groot) ouder of werknemer zijn.

Behandeling van een diabetes burn-out

Aangezien de oorzaak van een diabetes burn-out het uit balans raken van je draagkracht en draaglast is, zal het niet verbazen dat de behandeling ook hierop gericht is. Namelijk het vinden van een nieuwe balans met je diabetes.

Die diabetes gaat niet zomaar weg, dat zal altijd een rol blijven spelen in je leven. Hoe ga je hiermee om. Zelfmanagement is dus belangrijk, maar ook je persoonlijke factoren en je omgeving zijn belangrijke punten om eens kritisch naar te kijken. Dit kan helpen om de last van je diabetes minder zwaar te laten voelen.

Wat zijn nou de praktische tips?

Je begrijpt nu inmiddels denk ik de strekking van het verhaal wel, maar wat kan je nou praktisch doen!

1.      Vraag hulp bij je arts, diabetesverpleegkundige of een diabetescoach. Zij kunnen je helpen om je struikelblokken te herkennen, doelen te stellen en structuur aan te brengen zodat je grip krijgt op de situatie.

2.      Accepteer dat je niet alles onder controle kunt hebben. Leg de lat niet te hoog, begin met kleine stapjes. Soms lukt het gewoon even niet en werkt je lijf tegen. Makkelijker gezegd dan gedaan om het te accepteren, maar het advies is om het dan toch te proberen.

3.      Stel realistische doelen. Ga niet denken dat het volgende week allemaal wel gefikst is. Zo werkt dat helaas niet. Dus neem 1 stap tegelijk en maak die stappen niet te groot. Al die kleine stapjes bij elkaar maken dat jij uiteindelijk echt wel bij je doel komt.

4.     Vier je successen. Is het je gelukt om een stap te zetten, wees daar dan trots op. Weet dat je meer kan dan je denkt en vier wat je al hebt bereikt.

5.      Doe één ding tegelijk. Wij mensen kunnen zich maar op 1 ding goed focussen, dus kijk wat voor jou de meeste prioriteit heeft om als eerste onder controle te krijgen. Ga pas naar het volgende als je het eerste punt onder controle hebt. Je kan nou eenmaal niet alles tegelijk doen, ook de vrouwen niet 😉

6.      Sta toe dat je een keer boos, gefrustreerd of verdrietig mag zijn. We zijn allemaal mensen en emoties horen erbij. Laat die er dan ook gewoon zijn en stop ze niet weg, want dat gaat uiteindelijk alleen maar tegen je werken. Dus schreeuw een keer tegen die rotziekte en huil er eens flink om, pas dan kan je verder.

7.      Bedenk dat je je echt niet hoeft te schamen of schuldig hoeft te voelen. Jij bent niet je diabetes. Jij bent een mooi persoon die toevallig diabetes heeft.

8.      Zoek naar balans. Kijk wat voor jou werkt om weer in balans te komen. Ergens moet de last minder worden en je kracht meer.

9.  Zoek contact met andere mensen met diabetes. Lotgenotencontact kan je helpen om alles in perspectief te zetten. Herkenning en van elkaar leren is belangrijk

10.  Sta jezelf toe om een burn-out te hebben, je bent niet de enige. Wees daar bewust van, het komt vaker voor dan je denkt. Jouw lijf wil je alleen zeggen dat het uit balans is, dus luister daarna en probeer de balans weer te vinden.

11.  Luister naar je lichaam, die verteld een heleboel.

12.  Zorg goed voor jezelf, jij bent het belangrijkste in jouw leven.

13.  Beweging zorgt voor een verbetering van je stemming en heeft een positief effect op je diabetes

14.  Eet regelmatig en gezond. Drink liever geen alcohol, dit vertraagt je herstel en zit bovendien vol suikers. Alcohol heeft ook veel invloed op hoe je je voelt en wat je denkt.

15.  Onderneem leuke activiteiten. Doe de dingen waar je energie van krijgt. Dit helpt je in je herstel en leidt je af van je negatieve gevoel.

16.  Vraag je familie, vrienden of partner om hulp. Zij kunnen je steunen in moeilijke momenten, maar je kan niet verwachten dat ze het aan je neus zien. Dus vertel wat je bezig houdt.

Het is een lange lijst met tips, probeer ze dan ook niet allemaal tegelijk te doen. Het idee was: één ding tegelijk en ieder stapje is er één. Vraag eventueel hulp aan familie of vrienden om dingen op te pakken of bespreek het met je professionele hulp.

Je ziet er zijn genoeg dingen die je kunnen helpen om uit een diabetes burn-out te komen en op een goede manier met je ziekte om te gaan. Jij kan de regie weer in handen nemen!

Ready to take back control?